ویژگی های تجربه های نزدیک به مرگ مطابق با حکمت متعالیه و کارکرد آن در معنابخشی به زندگی انسان
نویسندگان: روح الله سالاریان*، مجتبی افشارپور، محمدحسین صالحی،
نشریه Pure Life » دوره 9، شماره 30 (Spring 2022)
چکیده:
موضوع و اهداف
تحلیل عقلانی- فلسفی فیلسوفان مسلمان درباره مرگ، با گزارش هایی از احیا یا تجربه های پیش از مرگ که به ویژه در قرن اخیر مورد توجه شاخه های روانشناسی قرار گرفته است، این موضوع را ایجاد کرده است که رابطه میان یافته های تجربی چیست و تبیین عقلی در فلسفه اسلامی چگونه است؟ این پرسش نقطه آغازی بود برای بررسی توصیف ماهیت و ویژگی های تجربه های نزدیک به مرگ که با توجه به دیدگاه عقلانی- فلسفی و به ویژه حکمت متعالیه مدنظر قرار گرفت.
روش و یافته
پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی انجام شده و داده ها با رویکرد کتابخانه ای جمع آوری شده است. یافته ها نشان داد که تجربه های نزدیک به مرگ زمانی به وجود می آیند که پیوندهای روح با بدن ضعیف می شود و این امر هر گونه حجاب مادی را کنار زده و آنها را به دنیای خیال هدایت می کند. همانطور که گسست عمیق تر می شود، انسان ها تجربه های عمیق تری را با ویژگی های اضافه شده در زندگی خود حس می کنند و تجربه کنندگان از محدودیت های مکان و زمان رها می شوند؛ زیرا این دو عنصر در دنیای خیالی غایب هستند. وحدتی که چنین افرادی احساس می کنند، به دلیل دستیابی به سطوح بالاتر درک زمانی ایجاد می شود که پیوندهای آنها با بدنشان ضعیف تر شود. تجربه بهشت و جهنم در این گونه تجربه ها را می توان به قرار گرفتن در معرض حقیقت افعال نسبت داد.
نتیجه گیری
صدرالدین شیرازی عشق را حاصل بصیرت و وحدت وجودی می دانست. اتحاد با محبوبان الهی موجب سعادت می شود؛ در حالی که اتحاد با محبوبان نفسانی باعث عذاب در عالم خیال می شود. تجربه همزمان عشق و اتحاد با نور به دلیل افزایش وسعت وجودی و دستیابی به درک عمیق تر از عشق رخ می دهد.
...................................................
خلاصه و چکیده ای از ترجمه ی مقاله :
تهیه کننده : سعید اعتماد مقدم
**عنوان:** ویژگی‌های تجربیات نزدیک به مرگ (NDE) از منظر حکمت متعالیه و نقش آن در معنابخشی به زندگی انسان
**نویسندگان:** روح‌الله سالاریان، مجتبی افشارپور، محمدحسین صالحی
**منبع:** International Multidisciplinary Journal of PURE LIFE، بهار ۲۰۲۲
---
چکیده**
این مقاله به بررسی تجربیات نزدیک به مرگ (NDE) از دیدگاه حکمت متعالیه ملاصدرا می‌پردازد و نشان می‌دهد که این تجربیات چگونه می‌توانند به زندگی انسان معنا ببخشند. بر اساس یافته‌ها، NDEها زمانی رخ می‌دهند که ارتباط روح با بدن تضعیف می‌شود و فرد وارد عالم مثال (برزخ) می‌گردد. در این حالت، محدودیت‌های مادی مانند زمان و مکان از بین می‌روند و فرد احساس وحدت وجودی، مشاهده بهشت و جهنم، و درک حقیقت اعمال خود را تجربه می‌کند. این تجربیات با کاهش تعلق روح به بدن، درک عمیق‌تری از عشق و رنج را به همراه دارند و نشان‌دهنده ارتباط مستقیم بین اعمال دنیوی و پاداش یا عقاب اخروی هستند.
---
نقاط کلیدی مقاله
۱. **تعریف تجربیات نزدیک به مرگ (NDE)**
- NDE به تجربیاتی اطلاق می‌شود که افراد در آستانه مرگ (مثلاً در اثر تصادف یا بیماری شدید) گزارش می‌کنند. این تجربیات شامل خروج از بدن، مشاهده نور، احساس وحدت، و مرور زندگی است.
- از دیدگاه حکمت متعالیه، NDE ناشی از کاهش تعلق روح به بدن و ورود به عالم مثال است.
۲. **ویژگی‌های مشترک NDE**
- **خروج از بدن:** فرد بدن خود را از بیرون مشاهده می‌کند.
- **حذف زمان و مکان:** درک زمان و مکان مانند دنیای مادی وجود ندارد.
- **احساس وحدت وجودی:** فرد احساس می‌کند با کل هستی یکی شده است.
- **مشاهده نور و موجودات مقدس:** بسیاری از افراد نور شدید یا موجوداتی روحانی را توصیف می‌کنند.
- **مرور زندگی:** تمام اعمال زندگی در یک لحظه مرور می‌شود.
- **تجربه بهشت یا جهنم:** بسته به اعمال فرد، احساس لذت یا رنج شدید گزارش می‌شود.
۳. **تفسیر NDE از دیدگاه ملاصدرا**
- **حکمت متعالیه** NDE را تأیید می‌کند و آن را مرتبط با سفر روح به عالم مثال می‌داند.
- **نظریه اتحاد عاقل و معقول:** ملاصدرا معتقد است درک حقیقت، نوعی اتحاد بین داننده و دانسته است. این نظریه توضیح می‌دهد چرا افراد در NDE احساس وحدت می‌کنند.
- **مرگ به مثابه تکامل:** مرگ پایان زندگی نیست، بلکه انتقال روح به عالمی بالاتر و رسیدن به کمال وجودی است.
۴. **نقش NDE در معنابخشی به زندگی**
- **آگاهی از حقیقت اعمال:** NDE نشان می‌دهد که اعمال انسان تأثیر مستقیمی بر سرنوشت اخروی او دارد.
- **تأکید بر عشق الهی:** تجربیات مثبت NDE (مانند احساس عشق و نور) با عشق به خدا مرتبط هستند، در حالی که تجربیات منفی (مانند جهنم) ناشی از وابستگی به امور مادی است.
- **تشویق به اخلاق و معنویت:** این تجربیات انسان را به زندگی هدفمند و اخلاقی ترغیب می‌کنند.
۵. **نتیجه‌گیری**
- NDEها از دیدگاه حکمت متعالیه، پدیده‌های واقعی هستند که نشان‌دهنده ادامه حیات روح پس از مرگ اند.
- این تجربیات به زندگی انسان معنا می‌بخشند و اهمیت اعمال، عشق الهی، و دوری از وابستگی‌های مادی را برجسته می‌کنند.
**کلیدواژه‌ها:** تجربیات نزدیک به مرگ، حکمت متعالیه، ملاصدرا، عالم مثال، معنا زندگی.
سعید اعتماد مقدم
---
**نوع مقاله:** پژوهشی (تحلیلی-توصیفی)
**منابع:** ۲۷ منبع شامل کتاب‌های فلسفی، احادیث، و تحقیقات تجربی.
