مرگ‌اندیشی از دیدگاه علامه طباطبایی(رحمة الله علیه) و اروین یالوم

نوع مقاله : علمی ـ پژوهشی

نویسندگان

• سیده معصومه طباطبایی   ¹ 
•  
• نفیسه ساطع ²

¹ دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

² دانشیار گروه فلسفه وکلام اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه قم، قم، ایران.

.................................................................................

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مرگ‌اندیشی از دیدگاه علامه طباطبایی و اروین یالوم است. برای بررسی این موضوع از روش تحقیق توصیفی‌ـ‌تحلیلی استفاده شده است. برخی نتایج نشان داد که یالوم هرچند مانند برخی دیگر از متفکران وجودی‌گرا، مرگ را پایان‌بخش زندگی انسان می‌داند، اما اندیشیدن دربارۀ مرگ را برای زندگی معناآفرین و ارزش‌بخش تلقی می‌کند. از نظر یالوم، از جمله عوامل مهمی که انسان‌ها را متوجه مرگ (خودشان) می‌کند، واقع‌شدن یا در مواجهۀ نزدیک قرارگرفتن با مرگ، عامل زمان، بررسی دقیق رؤیاها و خیال‌پردازی‌های فردی، وسایل کمکی مصنوعی و غیره است؛ و از جمله درمان‌های عملی اضطراب مرگ ایجاد اثری هنری، بودن در کنار افرادی کـه در شرف مرگ هستند و غیره می‌باشد؛ از دیدگاه علامه طباطبایی، آن چیزی که با مرگ از بین می رود، همان بعد جسمی انسان می‌باشد و آن چیزی که باقی است و از یک نشئه به نشئۀ دیگر می‌رود، همان بعد روحی انسان می‌باشد. از دیدگاه او، جهان هستی از خداوند متعال نشئت گرفته و در قدرت تدبیرگرانۀ حق متعال قرار دارد.

مرگ اندیشی - یالوم - علامه طباطبایی - مرگ - معنا - زندگی - اضطراب - هستی - سعید اعتماد مقدم

.......................................................

فایل کامل پی دی اف

خلاصه مقاله درباره مرگ‌اندیشی از دیدگاه علامه طباطبایی و اروین یالوم:

۱. نگاه علامه طباطبایی (ره)

• حقیقت مرگ: از نظر علامه طباطبایی، مرگ پایان زندگی نیست، بلکه انتقال از عالم دنیا به عالم آخرت است.

• هدف زندگی: انسان برای تکامل روحی و معنوی آفریده شده و مرگ دروازه ورود به حیات حقیقی است.

• مرگ‌اندیشی: تأمل در مرگ باعث بیداری نفس، کاهش وابستگی به مادیات و حرکت به سوی خداوند می‌شود.

• پاسخ به ترس از مرگ: ایمان به خدا و زندگی اخروی، ترس از مرگ را به امید و اشتیاق تبدیل می‌کند.

۲. نگاه اروین یالوم (روان‌درمانگر اگزیستانسیال)

• مرگ به عنوان واقعیت گریزناپذیر: یالوم مرگ را بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی می‌داند که اضطراب وجودی ایجاد می‌کند.

• مرگ‌اندیشی و رشد شخصیت: مواجهه صادقانه با مرگ می‌تواند به زندگی عمق ببخشد و فرد را به سمت زندگی اصیل سوق دهد.

• راه‌های مقابله با اضطراب مرگ:

  • زندگی هدفمند (معنابخشی به لحظات).

  • ارتباطات عمیق (عشق و روابط معنادار).

  • خلق میراث پایدار (اثرگذاری در جهان).

۳. مقایسه تطبیقی

• اشتراک: هر دو متفکر بر اهمیت مرگ‌آگاهی در رشد انسان تأکید دارند.

• تفاوت:

  • علامه طباطبایی مرگ را آغاز حیات جاودانه می‌داند (نگاه دینی-متافیزیکی).

  • یالوم مرگ را پایان زندگی زمینی می‌پندارد (نگاه روان‌شناختی-اگزیستانسیال).

• نتیجه‌گیری:

  • رویکرد علامه طباطبایی امیدوارکننده و مبتنی بر جهان‌بینی توحیدی است.

  • رویکرد یالوم بر پذیرش مرگ و زندگی اصیل در همین جهان متمرکز است.

جمع‌بندی نهایی:
مرگ‌اندیشی از دیدگاه علامه طباطبایی معنابخشِ زندگی با تکیه بر آخرت است، درحالی که از نگاه یالوم انگیزه‌بخشِ زندگی در زمان حال است. هر دو دیدگاه، هر چند متفاوت، به کاهش اضطراب وجودی کمک می‌کنند.

..................................................................................

تهیه کننده خلاصه ی تطبیقی : سعید اعتماد مقدم

اگزیستانسیال - متافیزیک - روانشناختی - الهیاتی - دینی - مرگ آگاهی - آخرت